4 Mayıs 2018 Cuma, Yeni Akit
Fas’ın resmi adıyla Mağrib Krallığı’nın İran’la ilişkisini kesmesinde ABD, İsrail, Suudi Arabistan ve Körfez ülkelerinin baskısının önemli rol oynadığı haberlerde dile getirildi. Ancak Fas yönetimi yaptığı açıklamada kararı herhangi bir baskı altında değil tamamen kendi bağımsız tutumuyla verdiğini dile getirdi. Fas Dış İşleri Bakanı Nasır Burita kendilerinin İran’la ilişkilerini kesme kararı vermelerinde uluslararası veya bölgesel gelişmelerin yahut herhangi bir ülkenin baskısının etkisi olmadığını tamamen kendi bağımsız tavırlarıyla ilişkiyi kestiklerini ifade etti. Fakat bununla birlikte Arap ülkelerinden başını Suudi Arabistan’ın çektiği ittifakın içinde yer alanlar İran’la ilişkisini kesmesinde Fas’a destek verdiğini dile getirdi. Fas’a bu konuda destek verenlerin arasında İran’la diplomatik bazı sorunları olsa da ekonomik yönden sıkı münasebet içinde olan BAE gibi ülkeler de var.
Fas’ın İran’la ilişkilerini kesmesinin nedeni de Arap Birliği’nin Zahran şehrinde gerçekleştirilen son zirvesinde dile getirilen “İran’ın Arap ülkelerinin iç işlerine çok fazla müdahale etmesi” şeklinde genel bir sebep değil tamamen kendi ulusal sorunuydu. Gerçi bu ulusal sorunla ilgili olarak İran’a yöneltilen suçlama, söz konusu ortak gerekçenin bir alt başlığı ve ayrıntısı olarak değerlendirilebilir.
Fas’ın İran’la ilişkilerini kesmesinde bu ülkeye yönelttiği suçlama ayrılıkçı Polisaryo Cephesi’ne yardım etmesiydi. Fas bu konuda Cezayir’i de suçladı ve İran’ın Polisaryo Cephesi’ne ulaşmasında Cezayir’in aracılık ettiği iddiasında bulundu. Haberlerde dile getirildiğine göre Cezayir Dış İşleri Bakanlığı geçtiğimiz Çarşamba günü Fas Büyükelçisini çağırarak İran’ın Polisaryo Cephesi’ne yardım etmesinde aracılık ettikleri konusunda kendilerine yöneltilen suçlamayı reddetti. Fakat Fas yönetimi bunu kabul etmeyerek komşu ülke Cezayir’in düşmanca tutumundan esef duyduğunu dile getiren bir açıklama yaptı. Fas yaptığı açıklamada Cezayir yönetiminin bu tutumuna rağmen kendilerinin Cezayir halkıyla güçlü bağlarını korumaya özen göstereceklerini dile getirdi.
Fas hükümeti, Lübnan’daki Hizb’in İran’ın Cezayir’deki büyükelçiliği kanalıyla Polisaryo Cephesi’yle bağlantı kurduğunu, yardımcı olduğunu, silah temin ettiğini ve militanlarına askerî eğitim verdiğini iddia etti.
Gerek İran yönetimi ve gerekse Hizb, bu konuda kendilerine yöneltilen suçlamaları reddetti. İran Dışişleri Bakanlığının Resmi Sözcüsü Behram Kasımi yaptığı açıklamada Polisaryo Cephesi’ne yardım ve silah temini konusunda kendilerine yöneltilen suçlamaların tamamen asılsız olduğu iddiasında bulundu. Hizb de yaptığı açıklamada Polisaryo Cephesi’ne yardım ettiği ve militanlarına askerî eğitim verdiği konusunda kendisine yöneltilen tüm suçlamaları reddetti. Hizb açıklamasında kendilerine bu tür suçlamalarda bulunulmasında ABD, İsrail ve Suudi Arabistan’ın baskılarının önemli rol oynadığı iddiasında bulundu.
Polisaryo Cephesi, Batı Sahra bölgesinde ayrı bir devlet kurmak amacıyla Fas’a ve Moritanya’ya karşı ayrılıkçı bir savaş veriyor. Büyük bir kısmı Fas sınırları içinde olan Batı Sahra'nın az bir kısmı da Moritanya'ya bağlıdır. Geçmişte İspanya işgaline karşı mücadele eden ancak İspanyolların çekilmesinden sonra Batı Sahra'nın ayrı bir devlet olması için savaşan Polisaryo Cephesi hem Fas hem de Moritanya için bir problem teşkil etmektedir. Polisaryo Cephesi bugün Fransa ve İspanya başta olmak üzere birçok Batılı ülke tarafından destekleniyor. Polisaryo Cephesi'yle savaş gerek Fas’a gerekse Moritanya’ya ağır bir ekonomik külfet yüklüyor.